Współczesna stomatologia oferuje wiele metod leczenia ubytków zębowych, a jednym z najpopularniejszych sposobów jest zastosowanie wypełnień, potocznie nazywanych plombami. Plomby nie tylko poprawiają funkcjonalność zębów, ale również ich estetykę, co ma kluczowe znaczenie dla wielu pacjentów. W artykule omówimy różne rodzaje wypełnień, ich zastosowania, zalety i wady, a także inne metody leczenia, które mogą być stosowane w przypadkach bardziej zaawansowanych problemów stomatologicznych.
Dlaczego wypełnienie zęba jest potrzebne?
Zakładanie wypełnienia jest standardowym etapem leczenia zachowawczego, podejmowanego w przypadku próchnicy. Lekarz usuwa zainfekowane tkanki, a następnie uzupełnia ubytek odpowiednim materiałem.
Zęby mogą jednak ulec uszkodzeniom też z innych powodów, w tym:
- Próchnicy: Najczęstsza przyczyna powstawania ubytków. Bakterie obecne w jamie ustnej produkują kwasy, które rozkładają szkliwo i prowadzą do tworzenia dziur w zębach.
- Urazy mechaniczne: Uderzenia, upadki czy gryzienie twardych przedmiotów mogą powodować pęknięcia lub uszkodzenia zębów.
- Erozja: Kwasy pochodzące z pożywienia lub refluksu żołądkowego mogą powodować stopniowe niszczenie szkliwa.
Plomba jest niezbędna, aby przywrócić zębowi jego pierwotną funkcję oraz zapobiec dalszemu niszczeniu tkanek. Nieleczone ubytki mogą prowadzić do poważniejszych problemów, takich jak zapalenie miazgi czy utrata zęba.
Wypełnienie oprócz odtworzenia brakującej części zęba pełni też inną rolę – zamyka przestrzenie, do których mogłyby przedostać się bakterie. W ten sposób zabezpiecza ząb przed próchnicą.
Rodzaje plomb
Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów wypełnień stomatologicznych, które różnią się materiałem, trwałością, estetyką oraz ceną. Wybór odpowiedniej plomby zależy od lokalizacji ubytku, preferencji pacjenta oraz zaleceń stomatologa. Oto najpopularniejsze rodzaje plomb:
1. Wypełnienia kompozytowe
Skład i cechy:
Wykonane z żywic kompozytowych, które mogą być dopasowane kolorystycznie do naturalnego odcienia zęba.
Zalety:
- Bardzo estetyczne, trudno odróżnić je od naturalnego zęba.
- Uniwersalność zastosowania.
Wady:
- Żywotność około 5–7 lat.
- Wyższa cena w porównaniu z innymi metodami.
Zastosowanie:
Zarówno w zębach przednich, jak i tylnych.
2. Wypełnienia glasjonomerowe
Skład i cechy:
Materiał wykonany z połączenia kwasów organicznych i szkła, stosowany z fluorem w celu ochrony przed próchnicą.
Zalety:
- Uwalnianie fluoru, co wspomaga ochronę zębów przed próchnicą.
- Dobra adhezja do szkliwa i zębiny.
Wady:
- Mniejsza trwałość w porównaniu z kompozytami.
- Mniej estetyczne w porównaniu z innymi wypełnieniami.
Zastosowanie:
Najczęściej w zębach mlecznych oraz jako tymczasowe wypełnienia w zębach stałych.
3. Wypełnienia ceramiczne (inlay, onlay)
Skład i cechy:
Wykonane z porcelany lub ceramiki, produkowane w laboratorium stomatologicznym na podstawie wycisku zęba.
Zalety:
- Wyjątkowa estetyka i naturalny wygląd.
- Bardzo duża trwałość (nawet do 20 lat).
Wady:
- Wysoka cena.
- Konieczność kilku wizyt u stomatologa.
Zastosowanie:
Głównie w przypadku dużych ubytków w zębach trzonowych.
4. Wypełnienia ze złota
Skład i cechy:
Wykonane z czystego złota lub jego stopów.
Zalety:
- Wyjątkowa trwałość (ponad 20 lat).
- Biokompatybilność.
Wady:
- Bardzo wysoka cena.
- Niska estetyka.
Zastosowanie:
Raczej rzadko stosowane ze względu na koszt i estetykę.
Inne metody leczenia ubytków
W niektórych przypadkach tradycyjne wypełnienia mogą nie być wystarczające. Alternatywne metody leczenia obejmują:
1. Leczenie kanałowe
W przypadku zaawansowanej próchnicy, która dotarła do miazgi zęba, konieczne może być usunięcie zainfekowanej tkanki i wypełnienie kanałów korzeniowych specjalnym materiałem.
2. Korony protetyczne
Jeśli ząb jest znacznie zniszczony, może być konieczne pokrycie go koroną protetyczną, która zapewnia ochronę i przywraca funkcjonalność.
3. Licówki
W przypadku drobnych uszkodzeń lub problemów estetycznych w zębach przednich, stosuje się cienkie nakładki na przednią powierzchnię zębów.
4. Ekstrakcja i implantacja
W skrajnych przypadkach, gdy ząb nie nadaje się do leczenia, może być konieczne jego usunięcie i zastąpienie implantem.
Jak dbać o wypełnienia?
Aby zapewnić długowieczność wypełnień, warto przestrzegać kilku zasad:
- Regularne szczotkowanie i nitkowanie zębów.
- Unikanie gryzienia twardych przedmiotów, takich jak orzechy czy kostki lodu.
- Regularne wizyty u stomatologa w celu kontroli stanu uzębienia.
- Stosowanie past z fluorem i płynów do płukania jamy ustnej.
Podsumowanie
Wypełnienia zębów to niezwykle ważny element współczesnej stomatologii, pozwalający na przywrócenie zdrowia, funkcjonalności i estetyki uzębienia. Wybór odpowiedniego materiału zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta oraz zaleceń stomatologa. Dzięki rozwojowi technologii możemy cieszyć się szeroką gamą rozwiązań, które odpowiadają na różne wymagania estetyczne i funkcjonalne.